Minh Và Hạnh

Giới và Định hợp thành Hạnh. Trong khi Tuệ là Minh. Như vậy, giới, định, tuệ là Minh Hạnh.

 

Minh giống như đôi mắt của chúng sanh, Hạnh như cặp chân. Người có đủ Giới và Ðịnh nhưng thiếu Tuệ giống như có đầy đủ hai chân nhưng mù mắt. Người có Minh nhưng thiếu Hạnh giống như có mắt tốt nhưng hai chân bệnh tật. Một người có đầy đủ cả hai, Minh và Hạnh, giống như người đầy đủ hai mắt sáng và cặp chân khoẻ mạnh. Thiếu cả hai, Minh và Hạnh, thì giống như người mù mà chân cẳng què quặt, không đáng được gọi là người.

 

 

Với ai đầy đủ Giới và Ðịnh, vì có Hạnh dũng mãnh, những vị này nhiều khả năng sẽ gặp Giáo Huấn của một vị Phật tương lai, nhưng vì thiếu hột giống Minh, như tuệ minh sát hiểu thấu bản chất của sắc pháp, danh pháp và ngũ uẩn, họ không thể thành đạt Giác Ngộ, dù có được nghe lời thuyết giảng của chính vị Phật tương lai.

 

Họ cũng giống như Ðại Ðức Làludàyì, Ðại Ðức Upananda, vị tỳ-khưu Chabbaggìya và Vua xứ Kosala,… những người nhờ trong các kiếp sống quá khứ đã tích trữ nhiều Hạnh tốt như bố thí và trì giới nên các vị này có được cơ hội sống liên hợp với Ðức Phật Tối Thượng, nhưng vì thiếu Minh nên những lời dạy của Ðức Phật mà các vị ấy thường nghe trong kiếp đó thất bại, như rơi vào tai điếc.

 

 

Có những người khác có đầy đủ hột giống Minh như thấu hiểu sắc pháp và danh pháp và các uẩn, nhưng thiếu Hạnh như bố thí, thường xuyên trì giới và giữ bát quan trong những ngày giới (uposatha sìla). Nếu những vị này có duyên may gặp được Ðức Phật vị lai và nghe những thời Pháp do Ngài thuyết giảng ắt có thể Giác Ngộ vì có đủ Minh, nhưng vì thiếu Hạnh nên rất khó, cực kỳ hiếm hoi cho các vị nầy có cơ hội gặp vị Phật tương lai.

 

Bởi vì có một khoảng thời gian giữa Giáo Huấn của Ðức Phật hiện tại và vị Phật kế tiếp. Vào khoảng thời gian ấy, các vị thiếu Hạnh kể trên lang thang bất định trong Dục Giới, nghĩa là phải lặn hụp lăn trôi trong một chuỗi dài những kiếp sống và tái sanh. Cơ hội gặp được vị Phật tương lai chỉ có thể thành tựu nếu những kiếp sống ấy ở trong lạc cảnh.

 

Nếu trong thời gian ấy chẳng may phải sa đọa vào bốn cảnh khổ (địa ngục, ngạ quỷ, súc sinh, atula) thì cơ hội gặp được vị Phật tương lai đã mất, rất khó tìm lại được, bởi vì một kiếp sống trong Khổ Cảnh thường đưa đến một cảnh giới khác trong bốn cảnh khổ, triền miên liên tục kéo dài.

 

Dù nếu may mắn nhờ một vài nghiệp tốt nào đã tạo, người ấy được tái sanh vào một trong những cảnh giới nhàn lạc, nhưng vì thiếu Hạnh trong quá khứ, người ấy cũng thiếu thốn và gặp nhiều khó khăn, thử thách và nhiều nỗi khổ tâm, do đó có chiều hướng tạo nghiệp bất thiện và tái sanh vào khổ cảnh tiếp. Như vậy hy vọng được gặp vị Phật tương lai của người thiếu Hạnh quả thật hiếm hoi.

 

Tóm lại, chỉ khi nào hội đủ Minh và Hạnh mới có thể giải thoát ra khỏi những khổ đau của đời sống trong một kiếp tới. Nếu chỉ có hột giống Minh, thiếu hột giống Hạnh như bố thí và trì giới, ta sẽ không được bảo đảm có cơ hội gặp Giáo Huấn của vị Phật tương lai. Nếu hội đủ những hột giống Hạnh nhưng thiếu hột giống Minh, dù ta có thể gặp được Giáo Huấn của vị Phật tương lai, nhưng không thể giải thoát.

 

Do đó người có chú nguyện được gặp Giáo Huấn của vị Phật tương lai, phải cố gắng tích trữ trong thời kỳ Phật Giáo hiện tại những hột giống Hạnh bằng cách thực hành bố thí, trì giới và thiền vắng lặng và cũng phải, tối thiểu, cố gắng minh sát Bốn Nguyên Tố Chánh Yếu Căn Bản (đất, nước, gió, lửa) nhờ đó được bảo đảm sẽ gặp Giáo Huấn của vị Phật tương lai, và khi đã gặp, có hy vọng sẽ thành tựu giải thoát.

 

——————————-

37 Phẩm Trợ Đạo

Ledi Sayadaw