Sự tu tập định có năm lợi ích là:
– Hiện tại lạc trú
– Đạt được thần thông thắng trí
– Đạt đến thiền diệt
– Trợ duyên tuệ minh sát
– Dẫn đến sanh hữu đặc biệt.
Đối với việc đạt thần thông thắng trí, trong sáu loại thần thông, ngoại trừ lậu tận thông, năm thần thông còn lại là thần thông hiệp thế, thành tựu do định của thiền hiệp thế. Ở đây, ngũ thông này là lợi ích của tu tập định.
Tâm (citte) chỉ cho tâm sắc giới, nghĩa là loại tâm thành tựu thần thông thắng trí chỉ là tâm sắc giới, không phải là tâm vô sắc giới.
Định tĩnh (samāhite), tâm định tĩnh là tâm ở mức độ tứ thiền, nói theo A-tỳ-đàm là ngũ thiền, chỉ có tâm định tĩnh ở mức tứ thiền (Kinh) hay ngũ thiền (A-tỳ-đàm) mới đủ khả năng hiện thông.
Mười đề mục biến xứ là điều kiện cho đắc thần thông thắng trí (abhiññā) như thế nào?
– Biến xứ đất là nền tảng cho những thần thông như một thân biến ra nhiều thân, và đi đứng ngồi giữa hư không hay trên nước… bằng cách tạo ra mặt đất.
– Biến xứ nước là nền tảng cho những thần thông như độn thổ, chui ra khỏi đất, làm mưa, tạo ra sông ra biển, làm cho rung chuyển quả đất hay ngọn núi hay đền đài.
– Biến xứ lửa là nền tảng cho những thần thông như tạo ra lửa chỉ đốt cháy những gì mình muốn đốt, hoặc dùng lửa thần thông để thiêu xác khi níp-bàn.
– Biến xứ gió là nền tảng cho những thần thông như tạo ra những trận cuồng phong, hay đi đến ch
ỗ này chỗ kia nhanh như gió, vị ấy biến mất ở đây và hiện ra ở chỗ khác.
– Biến xứ xanh là nền tảng cho những thần thông như biến hóa ra những hình thù màu đen, hay tạo ra bóng tối.
– Biến xứ vàng là nền tảng cho những thần thông như biến hóa ra những hình tướng màu vàng, tạo ra cái gì thành vàng kim.
– Biến xứ đỏ là nền tảng cho những thần thông như tạo ra những hình tướng màu đỏ.
– Biến xứ trắng là nền tảng cho những thần thông biến ra hình dạng màu trắng, xua tan bóng tối.
– Biến xứ ánh sáng là nền tảng cho những thần thông tạo ra hào quang, làm cho thân chiếu sáng, đắc thiên nhãn để thấy các sắc vi tế như thấy chư thiên, ngạ quỷ v.v…
– Biến xứ hư không là nền tảng cho những thần thông như làm hiện ra những gì bị che kín, đi xuyên qua vách tường, xuyên qua núi đá không trở ngại.
Một vị tu thiền đề mục biến xứ phải đạt đến an chỉ định tứ thiền (trong bốn thiền) hay ngũ thiền (trong năm thiền), nhập định thiền cơ (pādakajjhānasamāpatti), với đề mục biến xứ nào đó, rồi hiện thông.
——————————–
“Thanh Tịnh Đạo yếu lược”
Giác Giới
